امروزه با پیشرفت علم بسیاری از زنان و مردان با وجود مشکلات باروری می توانند داشتن فرزند را تجربه نمایند. برای درمان ناباروری یافتن دلیل اصلی و درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. بنابراین شناخت دلایل ابتلا به ناباروری، شناخت و درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در این مقاله در مورد عوامل ایجاد نا باروری و درمان های آن پرداخته شده است. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
درمان ناباروری
اکثر زنان و مردان، مایل هستند که حداقل یک بار در طول حیات خود، پدر و مادر شدن را تجربه نمایند. داشتن فرزند یکی از بهترین حس های دنیا می باشد. درک تفاوت بین باروری طبیعی و یا باروری با وجود مشکلات نا باروری از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. زوجین بعد از یک سال تلاش برای بارداری، در صورت عدم نتیجه ضروری است که برای درمان ناباروری اقدام نمایند. بنابراین پس از گذشت ۱۲ ماه از اقدام فرزند آوری، در صورت عدم شکل گیری جنین در بدن مادر ناباروی مطرح می گردد. پزشک متخصص در ابتدا تشخیص ناباروری به منظور درمان ناباروری ممکن است از روش های غیر جراحی و ساده استفاده نماید و در صورت عدم رفع مشکل ممکن است درمان های تهاجمی تر تجویز نماید.
مزایای درمان ناباروری
همان طور که گفته شد، همه افراد در طول حیات مایل هستند که حداقل یک فرزند داشته باشند. بنابراین درمان ناباروی و شناخت علت های اصلی ناباروری از اهمیت بالایی دارد. این درمان ها منجر به تنظیم هورمون ها، رضایت فرد از زندگی، ایجاد حس شادی، نشاط و سرزندگی و سلامت جسمی و روحی فرد می گردد.
علت اصلی ناباروری در زنان
اختلالات هورمونی، وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک، هیپروپرولاکتینمی، وجود پرولاکتین درخون، هورمون تیروئید بیش از حد (پرکاری تیروئید) یا کم کاری تیروئید، انجام ورزش بیش از حد، اختلالات در غذا خوردن یا وجود تومورها می تواند در چرخه تخمک گذاری اختلال ایجاد کرده و منجر به ناباروری در زنان شود. در تشدید ناباروری دوره قاعدگی کم، سن بالای 35 سال، سابقه عفونت های لگن یا بیماری های جنسی، فیبروئید رحمی و یا پولیپ آندومتر و… نقش دارد. در ادامه به توضیح هر یک از علل ناباروری در زنان پرداخته شده است.
دوره های قاعدگی کم
زمانی که یک زن دارای دوره های منظم قاعدگی باشد ، ( به صورت چرخه های منظم هر ۲۱ تا ۳۵ روز تعریف می شود) نشان دهنده این است که او به طور منظم تخمک گذاری می کند. تخمک گذاری حدودا ۲ هفته قبل از شروع دوره بعدی رخ می دهد. بنابراین ضروری است در صورت وجود دوران قاعدگی کوتاه مدت یا نا منظم به جهت عدم وقوع ناباروری سریعا در خصوص درمان اقدام گردد.
سن زنان ۳۵ سال و یا بیشتر
به دلایل نامعلوم، تعداد و کیفیت تخمک ها با افزایش سن زنان کاهش شدیدی پیدا می کند. در نتیجه توصیه می شوند زنانی که تصمیم به بارداری در سن بالا دارند حتما با پزشک متخصص مشورت نمایند.
سابقه عفونت های لگن یا بیماری های منتقله از طریق جنسی
عفونت های منتقله از راه جنسی، مانند کلامیدیا یا گونوره، می توانند باعث التهاب و زخم های دائمی لوله های فالوپ شوند. حضور لوله های باز برای تخمک گذاری طبیعی ضروری است، زیرا اسپرم ها باید به منظور دستیابی به تخمک و تخمک گذاری و بارور شدن نیاز به عبور از این مسیر ها دارد.
فیبروئید رحمی و یا پولیپ آندومتر
ناهنجاری های رحم، مانند فیبروئیدها که حفره آندومتر و پولیپ آندومتر ایجاد می کنند، می توانند باعث کاهش میزان آندومتری و میزان حاملگی شود. این اختلالات همچنین می تواند خونریزی نامنظم بین دوره های قاعدگی ایجاد کند. روش اصلی برای اصلاح یا رفع این اختلالات رحم باید با استفاده از عمل هیستروسکوپی در شیراز باشد ، در طی روش هیستروسکوپی یک دوربین درون حفره رحم قرار می گیرد.
توصیه می شود به بانوان شیرازی که مبتلا به ناباروری هستند، قبل از اقدام به بارداری، به یک متخصص زنان برای تشخیص علت ناباروری، مراجعه نمایند. دکتر پوربرفه ای متخصص زنان در شیراز بعد از بررسی های لازم برای تشخیص علل ناباروری در زنان، بهترین راهکارهای درمانی را به زوجین پیشنهاد می کند .
بیماری هایی که منجر به ناباروری در زنان می گردد
- چسبندگی های لگنی ناشی از جراحی های قبلی
- آندومتریوز
- PID مزمن
- عوامل تخمک گذاری ( سندرم تخمدان پلی کیستیک اختلال عملکرد تیروئیدی نارسایی تخمدانی زودرس)
- عوامل لوله رحمی ( بسته شدن لوله ،فیبروم ها ،آندومتریوز)
- عوامل مربوط به گردن رحم ( اشکالات ساختمانی ،اشکالات مخاطی)
- و نازایی بدون دلیل مشخص
عوامل مردانه در ناباروری
عوامل مردانه که سبب ناباروری می شود در حدود ۴۰ درصد است، که به شرح زیر می باشد:
- اختلالات اندوکرین:اختلال هیپوفیز ،هیپوتالاموس وهیپرپلاتزی آدرنال
- بیماری تیروئیدی
- کمبود تستسترون
- اسپرماتوژنر غیر طبیعی
- اورکیت اوریونی
- واریکوسل
- کریپتورکیدسیم
- تحرک غیر طبیعی
- آنتی بادی های ضداسپرم
- سندرم مژه بدون تحرک
- اختلال عملکرد جنسی
- انزال روبه عقب
- انسداد مجرایی
اقدامات پیش از درمان ناباروری
همان طور که گفته شد، در صورتی که بعد از گذشت 12 ماه از شروع و داشتن رابطه پیشگیری نشده، بارداری اتفاق نیافتد، لازم است که زوجین به جهت تشخیص و درمان نازایی اقدام نمایند. بنابراین تشخیص درست از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. پزشک در ابتدا اقدام به شنیدن شرح حال و معاینه کامل بیمار در جهت جستجوی عوامل خطر ساز که در باروری تاثیر گذار است می پردازد و سپس آزمایشات متفاوتی را تجویز می نماید. این آزمایش ها به شرح ذیل می باشند.
آزمایشات مربوط به عامل مردانه
ازمایشات مربوط به عوامل مردانه ،آنالیز مایع ،شمارش اسپرم ،حجم ،تحرک ،مورفولوژی ،PH،شمارش WBC و اگر نتایج غیر طبیعی باشد با تست های غددی پیگیری می شود . تست های کمتر شایع شامل آنالیز ادراری پس از انزال از جهت بررسی انزال رو به عقب و تست پس از نزدیکی واکنش بین اسپرم و مخاط سرویکس است .
آزمایشات مربوط به عامل زنانه
ارزیابی غددی ،تخمدانی شامل سابقه قاعدگی ،چارت حرارت پایه بدن ،FSH روز ۲۱ ،افزاتیش LH ادراری و پرولاکتین ،در زنان ۳۵ سال یا بیشتر آزمایش روز سوم FSH ،ارزیابی لوله ای رحمی شامل هیستروسالپینگوگرام است تا ببینیم حفره رحمی و لوله فالوپ از نظر اندازه و شکل طبیعی است . معاینه صفاتی به وسیله لاپاراسکوپ اگر سابقه ای از افزایش اختلال قاعدگی داشته باشیم.
درمان ناباروی شامل چه روش هایی است؟
پس از تشخیص قطعی ناباروری پزشک ممکن است اقدام به تجویز هر یک از درمان های زیر نماید.
دارو درمانی برای افزایش تخمک گذاری
دارو درمانی برای افزایش تخمک گذاری به صورت خوراکی یا تزریقی ممکن است استفاده شود. داروی خوراکی کلومیفن که آنتی استروژن می باشد، برای تحریک تخمدان ها و فرآیند تخمک گذاری مورد استفاده قرار می گیرد . گونادوتروپین نیز داروی تزریقی برای افزایش تخمک گذاری می باشد.
درمان ناباروری با IVF
در این روش لقاح در خارج از بدن زن انجام و سپس جنین به بدن زن منتقل می گردد.
درمان ناباروری با IUI
در این روش از اسپرم های مرد نمونه گیری شده و بهترین اسپرم ها جداسازی و آماده می گردد. سپس اسپرم ها به داخل رحم زن منتقل می گردد.
درمان ناباروری با میکرواینجکشن یا ICSI
از این روش زمانی استفاده می کنند که اسپرم های سالم مرد کم باشد. در این روش اسپرم های سالم باید با دقت بیشتری درون تخمک تزریق شوند.
روش GIFT و ZIFT
در این روش تخمک ها از تخمدان استخراج می گردد و در محیط آزمایشگاهی با اسپرم ترکیب شده و به رحم انتقال داده می شوند.
اهدا کردن تخمک
در زنانی که دارای رحم سالمی هستند اما به هر دلیلی دارای تخمک مناسب نمی باشند، از این روش استفاده می گردد.
رحم جایگزین
در صورت عدم سلامت رحم، تخمک زن و اسپرم مرد در آزمایشگاه با هم ترکیب شده بعد از انجام لقاح، تخمک ها به رحم فرد منتقل می شود.
لاپاراسکوپی
در صورت وجود عارضه در ناحیه دستگاه تناسلی و لوله های رحمی از این روش درمانی به منظور حل مشکل استفاده می گردد.
هیستروسکوپی
در صورت ابتلا به تومورهای فیبروئیدی و پولیپ یا مشکلات لوله های رحمی از این روش استفاده می گردد.
اقدامات پس از درمان ناباروری
پس از درمان ناباروری و رخ دادن بارداری ضروری است که مادر تا زمانی که از سلامت جنین اطمینان کامل حاصل شود، از فعالیت های سنگین پرهیز نموده و توجه زیادی به رژیم غذایی و نکاتی که پزشک به آن اشاره می نماید، بپردازد. توصیه می گردد که حتما مقاله بارداری های پرخطر را مطالعه کنید.
هزینه درمان ناباروری
هزینه درمان ناباروری بسته به نوع مشکل، درمان استفاده شده، دستمزد پزشک، نوع بیمه و کلینیک، متفاوت می باشد. به منظور اطلاع دقیق از هزینه درمان ضروری است که به پزشک متخصص مراجعه شود.
کلام آخر
ناباروری یکی از مسائلی است که امروزه دارای درمان های متعددی می باشد. بنابراین داشتن فرزند دیگر آرزوی دست نیافتنی برای زوجین نمی باشد.