بی اختیاری ادرار دفع غیر ارادی ادرار است. بی اختیاری می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در میان افراد مسن و زنان شایع تر است و حدود 30 درصد از زنان مسن و 15 درصد از مردان مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. بی اختیاری با ایجاد خجالت، انگ، انزوا و افسردگی کیفیت زندگی را تا حد زیادی کاهش می دهد. بسیاری از بیماران مسن‌تر به دلیل بی‌اختیاری ادرار باری بر دوش مراقبان دارند. در بیماران بی اختیاری ادرار باعث تحریک و خیس شدن پوست می شود و منجر به تشکیل زخم در میان پاها می شود. بنابراین درمان و مدیریت این عارضه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا بیشتر در مورد این بیماری بدانید.
درمان بی اختیاری ادرار
اختلالات کف لگن و بی اختیاری های ادرار، آیا دلیل اصلی بی اختیاری ادرار اختلالات کف لگن است ؟ دکتر پوربرفه ای متخصص زنان در شیراز در ادامه به بررسی موضوع بی اختیاری ادرار می پردازند . مثانه اندامی است که ادرار تولید شده در کلیه ها را جمع آوری می کند و برای دفع به پیشابراه می فرستد ،مثانه اندامی عضلانی ،توخالی و است که روی کف لگن قرار دارد ،ادرار از راه حالب یا میزنای وارد مثانه شده و توسط پیشابراه از مثانه خارج می شود . در زنان مثانه زیر رحم و جلوی واژن قرار دارد و حفره مثانه ای رحمی آن را از رحم جدا می کند ،هنگامی که دیواره مثانه به علت وارد شدن ادرار کشیده می شود پیام عصبی حاصل به دستگاه عصبی پارا سمپاتیک که بخشی از دستگاه عصبی خودکار است رفته و باعث می شود ،فرمان انقباضی عضله دترسور صادر شود . انقباض این ماهیچه باعث خروج ادرار از پیشابراه می شود ،برای اینکه ادرار از مثانه خارج شود باید دو دریچه باز شود ،یکی دریچه داخلی که تحت کنترل دستگاه عصبی خودمختار است و دیگری دریچه خارجی که به صورت ارادی باز و بسته می گردد .مشکلاتی که در عضلات این دریچه ها به وجود می آید می تواند سبب بی اختیاری ادرار شود.
اگر میزان ادرار به صد درصد ظرفیت مثانه برسد ،عضله مثانه حالت غیر ارادی پیدا می کند و ادرار فورا به خارج سر ریز می شود . مثانه معمولا۳۰۰ تا ۳۵۰ میلی لیتر ادرار در خود نگهداری می کند . در فرد بزرگسال می تواند تا حداکثر ۵۰۰ سی سی ادرار در خود نگه دارد که ۱۵ برابر حجم خالی آن می باشد . گاهی برخی از متخصصین زنان بیان می کنند که مثانه حتی تا یک لیتر ادرار را در خود جای می دهد اما این میزان از فردی به فرد دیگر متقاوت است . هنگامی که ادرار تجمع پیدا می کند چین های پوشش درونی آن صاف و دیواره مثانه با کشیده شدن آن نازک می شود ،مثانه امکان پیدا می کند که مقدار بیشتری ادرار را در خود نگه دارد . میل به ادرار کردن معمولا هنگامی آغاز می شود که حجم ادرار آن حدود ۲۵ درصد حجم کاری مثانه برسد . در این مرحله در صورتی که فرد بخواهد ،می تواند به آسانی در مقابل میل به ادرار کردن مقاومت کند . با ادامه پر شدن مثانه میل به ادرار کردن قوی تر می شود و نادیده گرفتن آن به مراتب سخت تر می شود ،نهایتا مثانه تا حدی پر می شود که میل به ادرار کردن مقاومت ناپذیر می شود و فرد دیگر نمی تواند آن را نادیده بگیرد .
دلیل ابتلا به بی اختیاری ادرار
مهم ترین دلایل شل شدن و ضعف عضلانی، بارداری های قبلی و زایمان طبیعی در شیراز، یبوست طولانی مدت، اضافه وزن، بیماری هایی که باعث سرفه مزمن می شوند، یائسگی و کهولت سن است. در نتیجه شل شدن عضلات لگن، افتادگی رحم (سیستوسل)، افتادگی راست روده (رکتوسل) و بی اختیاری (بی اختیاری ادرار) دیده می شود.
مثانه عصبی
مثانه عصبی به حالتی گفته می شود که باعث مشکلاتی در کنترل ادرار می شود ،علائم مثانه عصبی عبارتند از :
- ادرار کردن به صورت مقادیر کم ولی دفعات بیشتر از حد معمول
- مشکل در شروع ادرار یا تخلیه کامل مثانه
- از دست رفتن کنترل مثانه و ریزش، بی اختیار ادرار
- احساس کاذب پری مثانه
تست های تشخیصی که در زمینه پیدا کردن علت اصلی مثانه عصبی وجود دارند شامل ، تست های ادراری ،خونی و سیستومتری که عموما با نام نوار مثانه شناخته شده است . برخی از روش های تصویر برداری مانند سونوگرافی ،سی تی اسکن و ام آر آی نیز کمک کننده است .
درمان مثانه عصبی
در برخی بیماران مصرف داروهایی که اعصاب مثانه را تقویت می کنند، مانند بتانکول مفید است .
در شرایطی که مسئله عفونت ادراری مطرح باشد درمان کننده اصلی آنتی بیوتیک ها هستند .همچنین در شرایطی که دارو موثر نگردد و فرد قادر به ادرار کردن نباشد تزریق بوتاکس به داخل مثانه نیز می تواند کمک کننده باشد .
بی اختیاری های ادراری
بی اختیاری ادراری به معنای از دست رفتن کنترل مثانه به وسیله فرد است که میلیون ها زن در سراسر جهان به آن گرفتار هستند در زنان بیشتر از مردان دیده می شود ،تکرر ادرار هم که به معنی نیاز به دفع مکرر ادرار است . بی اختیاری ادراری ممکن است در هر سنی رخ دهد . اما در سنین بالا شایع تر است .
اغلب موارد اشکال در کنترل مثانه زمانی اتفاق می افتد که عضلات مثانه بیش از حد ضعیف یا بیش از حد فعال هستند . عضلاتی که منافذ مثانه را بسته نگه میدارند ضعیف باشند ممکن است فرد هنگام عطسه کردن یا خندیدن و یا بلند کردن اجسام سنگین که فشار داخل شکمی بالا می رود دچار نشت ادرار شود .
در مقابل اگر عضلات بیش از حد فعال باشد ممکن است میل شدید به ادرار کردن هنگامی فرد را به سرویس بهداشتی بکشاند که ،ادرار چندانی در مثانه وجود ندارد .
این نوع بی اختیاری را بی اختیاری فوریتی یا مثانه بیش فعالی می گویند ،به جز موارد ذکر شده مشکلات پروستات یا اسیب های عصبی هم می تواند در اقایون نیز باعث بی اختیاری ادرار شود .
بی اختیاری ادرار بر حسب علت انواع مختلفی دارد :
- بی اختیاری فوریتی ،به این صورت است که فرد به صورت ناگهانی نیاز به دفع ادرار پیدا می کند و اکثرا در راه رسیدن به توالت دچار نشت ادرار می شود .
- بی اختیاری استرسی ،زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها و عضلات اطراف پیشابراه در حالتی که دفع اختیاری ادرار وجود ندارد ، عضلات مثانه توانایی نگهداری ادرار را ندارد و نشت ادرار رخ می دهد .
- مثانه بیش فعال ،برخی از بی اختیاری های ادراری به علت مثانه بیش فعال هستند ،علائم آن ها شبیه بی اختیاری فوریتی است ولی معمولا نشت ادرار تا قبل از رسیدن به توالت رخ نمی دهد. در مورد جوانسازی واژن با لیزر بیشتر بدانید.
تشخیص
انواع بی اختیاری ها را از طریق نوع علائمی که بیمار در زمان معاینه بیان می کند شناسایی می کنند. آزمایشات آنالیز ادراری ،سونوگرافی کلیه و مثانه ،بررسی های یورودینامیک یا اصطلاحا نوار مثانه را می توان استفاده کرد . درمان بی اختیاری های ادراری بر حسب نوع و شدت علائم بسته به نظر متخصص زنان از درمان دارویی و جراحی استفاده می شود.
کلام آخر
بی اختیاری ادرار یکی از شایع ترین مشکلات زنان است. تحقیقات نشان می دهد که 20 تا 46 درصد زنان در سنین باروری و 40 تا 69 درصد زنان یائسه با بی اختیاری ادرار دست و پنجه نرم می کنند. این شکایت که به صورت نشت ادرار از مثانه در مواردی مانند سرفه و زور زدن رخ می دهد که ممکن است باعث افزایش ناگهانی فشار داخل شکمی شود، می تواند به عنوان ناتوانی در رسیدن به توالت بعد از ادرار نیز تلقی شود. خانم هایی که از بی اختیاری ادرار رنج می برند، عموما سعی می کنند این مشکل را خودشان حل کنند، مثلا از پد استفاده کنند و از خانه خارج نشوند. اما مشکل بی اختیاری ادرار که علاوه بر اختلالات جسمی می تواند باعث مشکلات روانی نیز شود، به راحتی قابل درمان است.